Araç Motor Yağ Filtresi Değişimi

Motor yağ filtresi, motor yağının içinde dolaşan kir, metal tozu ve yanma artığı gibi zarar verici parçacıkları süzerek motorun iç parçalarının temiz kalmasını sağlar. Temiz yağ, krank mili, eksantrik mili ve piston kolları gibi yüksek sürtünmeye maruz kalan parçaların üzerindeki filmi korur ve sürtünme kaynaklı aşınmayı minimuma indirir. Filtreniz tıkandığında yağ, by-pass valfinden geçerek süzülmeden dolaşmaya başlar; bu da hem yağın ömrünü kısaltır hem de motor içinde çamurumsu kalıntılar oluşmasına neden olur.

Ayrıca yağ filtresinin düzenli değişimi, motorun ısıl dengesini korur. Kirli yağ, ısıyı yeterince taşıyamaz ve motor sıcaklığının güvenli aralığın üstüne çıkmasına yol açar. Aşırı sıcaklık, conta ve keçelerde erken sertleşme, yağ sızıntıları ve yakıt tüketiminde artışla sonuçlanır. Rutin filtre değişimleri; yağ basıncının ideal seviyede kalmasını, yağ pompasının zorlanmamasını ve yağ kanallarının tıkanmamasını sağlar. Böylece motor, fabrika çıkışındaki performansını uzun yıllar sürdürebilir.

Filtre değişimini ihmal etmek, enjektör uçlarının kirlenmesine, turbo rulmanlarının yağsız kalmasına ve emme supaplarında kurum birikmesine kadar uzanan pahalı arızalara davetiye çıkarır. Özetle motor yağ filtresi değişimi; basit, uygun maliyetli ve motorun ömrü açısından yüksek getirili bir bakımdır. Periyodik bakım planınızdaki en kritik kalemlerden biridir ve göz ardı edilmemelidir.

Çoğu üretici, motor yağıyla birlikte yağ filtresinin de 10 000 – 15 000 km veya en geç 12 ayda bir değiştirilmesini önerir. Ancak bu aralık, aracın kullanım koşullarına göre daha sık hâle gelebilir. Kısa mesafeli şehir içi sürüşlerde motor, ideal çalışma sıcaklığına geç ulaşır; soğuk çalıştırmalar sırasında oluşan yoğuşma ve yakıt buharı, yağın viskozitesini düşürürken filtreyi hızlıca kirletir. Benzer şekilde tozlu yollarda, sık dur-kalk yapılan trafikte ve yüksek sıcaklıkta kullanılan araçlarda filtre ömrü kısalır.

Benzinli motorlar, yüksek devir çevrimleri sayesinde dizellere kıyasla yağı daha çok shear stresine maruz bırakır; bu nedenle benzinli araç sahiplerinin katalog değerinin alt sınırına yakın bir kilometrede filtre yenilemesi tavsiye edilir. Dizel araçlarda ise kurum ve is miktarı fazla olduğundan, yağ kararması hızlanır ve filtrenin tıkanma riski artar.

En sağlıklı yöntem, servis kitapçığındaki öneriyi temel alıp elektronik yağ ömrü göstergesi bulunan araçlarda kontrol paneli uyarılarını takip etmektir. Ayrıca her motor yağı değişiminde yağın içine daldırılan çubuğun (dipstick) rengini ve kokusunu inceleyerek, yağda metal tozu, yanık koku veya balçıklaşma fark ederseniz filtre değişimini ertelememelisiniz. Zor koşullarda kullanılan araçlarda “yarı zamanlı” kontrol yaparak kilometre dolmadan filtreyi yenilemek, motorunuzu güvence altına alır.

Tıkanmış bir yağ filtresi, motor içindeki yağ akışını engeller ve yağ pompasının daha yüksek basınçla çalışmasına sebep olur. Pompa, artan direnci aşmak için fazla güç harcar ve önerilen basınç aralığının üstüne çıkarsa contalar sızdırabilir; altına düşerse sürtünme yüzeyleri yetersiz yağlama nedeniyle çizilmeye başlar. By-pass valfinin sürekli açık kalması, kirli yağın yataklara ve eksantrik mili üzerinde bulunan hidrolik iticilere ulaşmasına yol açar. Bu durum, “tik-tak” şeklinde hidrolik itici sesi, rölantide düzensizlik ve güç kaybı olarak kendini gösterir.

Aşırı kirli yağ yanma odasına sızdığında piston halkaları kurum bağlar, kompresyon düşer ve egzoz emisyonları yükselir. Bu, muayene sürecinde aracın “yüksek HC/CO” hatası almasına ve ek tamir masraflarına neden olur. Turbo beslemeli motorlarda, kirli yağ yüzünden turbo şaftındaki aşırı sıcaklık karbon tortusu oluşturur; bu da rulmanların ömrünü dramatik biçimde kısaltır ve turbo revizyonu gibi pahalı bir operasyona zemin hazırlar.

Arızaların son aşamasında motor yatak sarar, eksantrik mili kamları aşınır ve motor komple revizyon gerektirebilir. Dolayısıyla yağ filtresi değişimini ertelemek ucuz gibi görünse de uzun vadede maliyetli bir kumardır. Periyodik bakım ücretini bir kenara koyup yüksek onarım faturalarıyla karşılaşmak istemiyorsanız, filtre değişimini aksatmamak en akıllı tercihtir.

Yetkili veya uzman servisler, aracınızın OEM numarasına uygun filtrenin tam karşılığını kullanır. Yan sanayi veya yanlış ölçüdeki filtreler, conta yatağına tam oturmadığında yağ kaçaklarına sebep olabilir. Servis personeli, üretici tarafından belirtilen tork değerine uygun sıkma anahtarı kullanır; gereğinden fazla veya az sıkma, contanın ezilmesine ya da gevşemesine neden olur. Ayrıca filtre değiştirilirken alüminyum karter tapasının yıpranmış contası yenilenir; bu basit parça ihmal edildiğinde karter contasından sızıntı oluşur ve parke zeminler yağ lekeleriyle kaplanır.

Profesyonel ekipler, eski yağın tamamen boşaldığından emin olmak için yağın sıcaklığını optimize eder, karteri uygun açıyla kaldırır ve atık yağı çevre yönetmeliklerine uygun şekilde bertaraf eder. Motor yağı doldurulurken viskozite sınıfı, OEM onayı ve iklim koşulları dikkate alınır; 5W-30 veya 0W-20 gibi çok sıvı yağların yaz sıcaklığında incelerek yağ basıncını düşürme ihtimali, servis bilgisiyle bertaraf edilir.

Son aşamada servis, OEM tanılı arıza tespit cihazıyla yağ basıncını, yağ sıcaklık sensörünü ve rölelerini kontrol eder. Müşteri, iş emri çıktısında kullanılan yağ miktarı, filtrenin OEM numarası ve atık yağ bertaraf belgesini görebilir. Bu ayrıntılar, aracın ikinci el değerini korur; zira düzenli ve doğru bakım kayıtları, potansiyel alıcıya güven verir. Kısacası profesyonel servis, motor ömrünü uzatırken sizi gereksiz masraflardan kurtarır.